Artykuł | Gorączka
Wirus RSV – co to jest i jak się objawia u dzieci?
Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Wirus RSV to jedna z najczęstszych przyczyn zapalenia oskrzelików i płuc u małych dzieci. Czy jest groźny? Jakie daje objawy i jak go leczyć?
Czym jest wirus RSV?
Zakażenia dolnych dróg oddechowych to jedne z najpowszechniej występujących u dzieci chorób i przyczyn wizyt u pediatry. Większość z nich wywoływana jest aktywnością różnego rodzaju wirusów, choć zdarzają się też zakażenia o podłożu bakteryjnym. Jeśli chodzi o wirusy, do atakujących najczęściej należy wirus RSV. Co to jest? Czy jest zaraźliwy? Jest to wirus zaliczany do grupy pneumowirusów, przenoszony drogą kropelkową, czyli przy bezpośrednim kontakcie z osobą zakażoną lub z zanieczyszczonymi przedmiotami. Źródłem zakażenia dla małych dzieci są przeważnie członkowie rodziny lub rówieśnicy, np. z grupy przedszkolnej.
Wirus RSV rozprzestrzenia się z górnych do dolnych dróg oddechowych, wywołując różne schorzenia. Co to za choroby? Są to stany zapalne umiejscowione przede wszystkim w oskrzelikach. Cechą charakterystyczną dla wirusa RSV jest sezonowość, a w Polsce sezon ten to aż pół roku – od października do kwietnia. Najczęściej jest on diagnozowany u niemowląt i małych dzieci do 2 roku życia.
Objawy wirusa RSV u dziecka
Zakażenie wirusem RSV z reguły rozpoznaje się na podstawie obrazu klinicznego pacjenta, jego wieku oraz okresu, w którym infekcja się rozwinęła. Celem potwierdzenia diagnozy można wykonać wymaz z nosa i gardła, wykrywający antygen RSV lub materiał genetyczny wirusa (RSV RNA metodą PCR). Trzecią możliwością jest badanie krwi na obecność przeciwciał w klasie IgA, IgM i IgG. Czasami wykonuje się dodatkowo RTG klatki piersiowej celem różnicowania z zapaleniem płuc.
Objawy wirusa RSV u dziecka przypominają objawy przeziębienia, przy czym najistotniejszym z nich jest kaszel. Oprócz kaszlu występują:
- pogorszenie ogólnego samopoczucia,
- gorączka,
- nieżyt nosa,
- utrudnione oddychanie,
- duszność,
- bezdechy,
- przyspieszony oddech,
- świszczący oddech,
- problemy z karmieniem.
Objawy wirusa RSV u dzieci w dużej mierze zależą od ich wieku. Najbardziej nasilone są zwykle u niemowląt poniżej 6 miesiąca życia, natomiast najlżejszy przebieg zakażenia obserwuje się u dzieci starszych, u których niekiedy kończy się ono na zwykłym katarze.
Objawem RSV czasami mogą też być zmiany skórne, przeważnie pod postacią bladoróżowej wysypki bez cech charakterystycznych. Bardzo rzadko zdarza się, że pierwsze zakażenie wirusem przebiega bezobjawowo. U większości dzieci ma przebieg łagodny, ale u 1-2 proc. wymaga hospitalizacji z powodu rozwinięcia niewydolności oddechowej.
Ile trwają objawy wirusa RSV?
Jak już zostało wspomniane, do zakażenia nie musi dojść na drodze bezpośredniego kontaktu z chorym, ale też poprzez kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami. Wirus RSV utrzymuje się na ich powierzchni przez różny czas. Na powierzchniach gładkich może przetrwać nawet do 30 godzin, podczas gdy na powierzchniach porowatych tylko 1 godzinę.
Po przedostaniu się cząsteczek wirusa do organizmu następuje okres wylęgania zwany też inkubacją. Jest to czas, w którym infekcja RSV się rozwija, aż do momentu wystąpienia pierwszych objawów. Z reguły wynosi od 4-6 dni. Ile trwa RSV? Okres zakaźności to przeważnie 1-3 tygodnie, choć może być wydłużony nawet do 4 tygodni, szczególnie u najmłodszych u dzieci, u których układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty.
Jak długo utrzymują się objawy RSV? Zwykle najdłużej utrzymuje się kaszel. Czas występowania objawów jest zależny od wielu czynników, takich jak:
- wiek dziecka,
- ogólny stan zdrowia,
- nasilenie objawów,
- przebieg choroby,
- czas rozpoczęcia leczenia,
- rodzaj leczenia itd.
Jak to bywa przy wszelkiego rodzaju schorzeniach, tak i przy zakażeniu wirusem RSV – im szybsze wdrożenie odpowiedniego postępowania, tym krótsze występowanie objawów. Dlatego zaobserwowanie już pierwszych symptomów należy skonsultować z pediatrą. Zwlekanie z wizytą u lekarza może doprowadzić do wzmożonego rozwoju infekcji, a tym samym cięższego i wydłużonego przebiegu choroby.
Leczenie wirusa RSV
Jak i w przypadku wielu innych wirusów, tak i przy wirusie RSV leczenie jest przede wszystkim objawowe i doraźne, zależy więc w dużej mierze od tego, które objawy i z jakim nasileniem występują. Zakażenie bowiem ustępuje samoistnie. Po okresie wylęgania następuje czas wydalania drobnoustrojów aktywnych chorobotwórczo, trwający od 1 do 3-4 tygodni.
Ile trwa leczenie zakażenia wirusem RSV? Na to pytanie również trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi. W zasadzie trwa tyle, ile utrzymują się objawy choroby, jednak w tej kwestii zawsze należy stosować się do zaleceń lekarza. W przypadkach nadkażenia bakteryjnego i rozwijającego się stanu zapalnego konieczne jest wdrożenie antybiotykoterapii. Bez niej zapalenie może rozprzestrzeniać się, wywołując poważne konsekwencje zdrowotne.
Leczenie objawowe polega przede wszystkim na podawaniu środków łagodzących katar, niwelujących ból i podrażnienie gardła, rozrzedzających wydzielinę itd. Kiedy zakażeniu towarzyszy wysoka gorączka, ważne jest również stosowanie środków obniżających temperaturę ciała, np. ibuprofenu. Gorączka jest naturalną odpowiedzią organizmu na rozwijający się proces chorobotwórczy, jeśli jednak temperatura wzrasta znacząco lub utrzymuje się przez dłuższy czas, pogarsza ogólne samopoczucie i osłabia organizm, utrudniając tym samym rekonwalescencję. Bardzo ważne przy gorączce jest również to, by podawać dziecku dużą ilość płynów. Gorączka w nadmierny sposób pozbawia organizm wody, przez co szybko może dojść do groźnego odwodnienia. Istotne znaczenie ma również nawilżone i chłodne powietrze w pokoju, gdzie przebywa dziecko.
Ile trzeba zostać w szpitalu z wirusem RSV?
Większość przypadków zakażenia wirusem RSV nie wymaga hospitalizacji i może być leczona w warunkach domowych. Niekiedy jednak zdarza się, że choroba ma ciężki przebieg i pobyt w szpitalu jest nieunikniony. W warunkach szpitalnych stosuje się tlenoterapię, a nawet wsparcie oddechowe, jeśli stan pacjenta tego wymaga.
To, ile trwa pobyt w szpitalu przy zakażeniu wirusem RSV zależy od kilku czynników, takich jak: ogólny stan zdrowia pacjenta, nasilenie objawów choroby, reakcja organizmu na zastosowane leczenie itd.
Bibliografia:
- Analiza kliniczna. Paliwizumab (Synagis®) w zapobieganiu ciężkiej chorobie dolnych dróg oddechowych wywołanej wirusem RS u dzieci urodzonych ≤32. tyg. ciąży lub u dzieci z dysplazją oskrzelowo-płucną, Kraków 2016 https://bipold.aotm.gov.pl/assets/files/zlecenia_mz/2017/024/AW/24_AW_OT.4351_2017_Synagis_AKL_uzupelnienie.pdf [02.10.2022].
- E. Helwich, Rozszerzone kryteria profilaktyki RSV u niemowląt w Polsce, w: Postępy Neonatologii 2018; 24(1). http://mavipuro.pl/jourarch/PN2018005.pdf [02.10.2022]
- J. Popielska, M. Marczyńska, Wysypki plamisto-grudkowe w infekcjach wirusowych, w: Pediatria po Dyplomie 2016/01 https://podyplomie.pl/pediatria/21107,wysypki-plamisto-grudkowe-w-infekcjach-wirusowych [02.10.2022].
Konsultacja merytoryczna: lekarz pediatra Marta Kowalska
