Spis treści:
Artykuł | Gorączka
Rodzaje termometrów – jakie są do mierzenia temperatury ciała?
Spis treści:
Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Rodzaje termometrów dostępne w aptekach są dziś rozmaite. Jaki termometr wybrać, aby dokładnie zmierzyć temperaturę ciała dziecka i osoby dorosłej? Jakie są wady i zalety każdego z nich?
Rodzaje termometrów
Temperatura ciała – szczególnie u dzieci – bardzo wiele mówi o aktualnym stanie zdrowia. Kiedy w organizmie pojawia się infekcja, zapalenie czy inny stan chorobowy, gorączka bywa jego pierwszym objawem i jest jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się po pomoc lekarską.
Jakie są normy i poziomy temperatury ciała u dzieci?
- Temperatura od 36,5 do 37⁰C – norma.
- 37⁰C - 38⁰C – stan podgorączkowy.
- 38⁰C - 40⁰C – gorączka.
- Powyżej 40⁰C – hipertermia, przy czym powyżej 41,5⁰C to stan krytyczny.
Warto jednak pamiętać, że w zależności od metody lub miejsca pomiaru wskazywana przez termometr temperatura może się różnić – nawet do 1 stopnia C. Podana wyżej norma odnosi się do pomiaru termometrem klasycznym, wkładanym pod pachę lub termometrem bezdotykowym w obrębie czoła. Nieco inne normy obowiązują dla pomiarów dokonywanych na powłokach brzusznych czy np. w odbycie.
Dokładne mierzenie temperatury jest zatem bardzo ważne, ponieważ pomaga określić, czy w organizmie dzieje się coś niepokojącego. Stan podgorączkowy zwykle jest reakcją na łagodną lub dopiero rozwijającą się infekcję i przeważnie nie zaleca się zbijania go lekami przeciwgorączkowymi, ponieważ stanowi on naturalną obronę organizmu. Dopiero gorączka wymaga obniżania temperatury odpowiednimi środkami, ponieważ źle wpływa na ogólne samopoczucie i osłabia organizm. Hipertermia natomiast jest stanem bardzo groźnym i często wymaga hospitalizacji.
Termometry dla dzieci powinny więc precyzyjnie określać temperaturę, a jednocześnie być wygodne i łatwe w użyciu. Oferowane dziś rodzaje termometrów są liczne i przeznaczone dla różnych grup wiekowych. Różną się nie tylko metodą, ale też miejscem pomiaru.
Jakie są rodzaje termometrów dla dzieci? Najpopularniejsze to:
- termometr bezdotykowy,
- termometr szklany bezrtęciowy,
- termometr paskowy,
- termometr w smoczku.
Termometr bezdotykowy dla dzieci
Powszechnie stosowane, zarówno w warunkach domowych, jak i profesjonalnie (w przychodniach, szpitalach, ambulatoriach itd.) są obecnie termometry bezdotykowe, bardzo często wybierane jako termometry dla niemowląt.
Zawdzięczają swoją popularność i szerokie zastosowanie wielu zaletom:
- łatwości obsługi – wystarczy zbliżyć czujnik do odpowiedniego miejsca ciała (zgodnie z zaleceniami producenta – do czoła, skroni itp.), nacisnąć przycisk i zaczekać na wynik,
- szybkości pomiaru – pomiar temperatury dobry termometr bezdotykowy wyświetla już po 2-3 sekundach,
- całkowitej higieniczności – pomiaru dokonuje się bez dotykania skóry pacjenta, co zapewnia wysoki poziom higieny,
- wielofunkcyjności – mierzą temperaturę nie tylko ciała, ale też np. wody czy różnych przedmiotów.
Jaki termometr bezdotykowy sprawdzi się najlepiej dla małego dziecka? Wielu rodziców odpowie pewnie, że taki, który mierzy temperaturę w obrębie głowy, np. na środku czoła. Zapewnia to wygodę wykonywania pomiaru w każdej sytuacji, również podczas snu dziecka, bez konieczności rozbierania czy innych przygotowań. Termometr bezdotykowy dla niemowlaka powinien również szybko podawać wynik, ponieważ dzieci na tym etapie rozwojowym trudno utrzymać dłuższy czas w jednej pozycji.
Termometr paskowy
Niektórzy rodzice do mierzenia temperatury ciała swoich pociech wybierają termometr paskowy. Może on być jedno- lub wielorazowego użytku. Pierwszy jest metodą bardzo higieniczną, ponieważ po wykonaniu jednego pomiaru należy go wyrzucić. Drugi trzeba odkażać, zgodnie z zaleceniami producenta, np. przecierając jego powierzchnię wacikiem nasączonym płynem do dezynfekcji.
Jak działa termometr paskowy na czoło? Przykłada się go do czoła dziecka, nieco powyżej łuków brwiowych i przytrzymuje opuszkami palców na czas około 15 sekund, a następnie odczytuje wynik pomiaru.
Termometry paskowe posiadają pięcio- lub sześciostopniową skalę od 36 do 40⁰C, na której określa się wynik na podstawie zmiany koloru odpowiedniego pola, porównując kolor ten z wzornikiem. Odczytanie wyniku wymaga więc pewnej wprawy i ma charakter szacunkowy, z dokładnością do 0,5⁰C.
Zaletą termometru paskowego z pewnością jest cena. Nawet taki przeznaczony do użytku wielorazowego kupić można za kilka złotych.
Termometr w smoczku
Do pomiaru temperatury ciała wielu noworodków lub niemowląt świetnie sprawdza się termometr w smoczku. Dotyczy to szczególnie dzieci, które używają smoczka na co dzień, są z nim oswojone i trzymanie go w ustach nie jest dla nich niczym nowym. Dla nich i ich rodziców metoda ta posiada wiele zalet:
- pozwala na dokonanie pomiaru podczas ssania,
- jest wygodna, umożliwia pomiar w wielu sytuacjach, nawet podczas snu, kąpieli czy spaceru,
- dokonuje dokładnego pomiaru temperatury,
- jest niezwykle łatwa i bezstresowa dla dziecka,
- działa również relaksująco na dziecko płaczliwe, z pogorszonym samopoczuciem,
- smoczek z termometrem jest mały, można wszędzie go ze sobą zabrać.
Jak działa? Smoczek wystarczy wsunąć w usta malucha, uruchomić go za pomocą przycisku i poczekać na wynik, który po krótkiej chwili pokazuje się na elektronicznym wyświetlaczu umiejscowionym w przedniej części.
Sposób ten nie sprawdzi się u noworodków i niemowląt, które nie tolerują nawet zwykłego smoczka, wypluwają go i reagują na niego negatywnie. W takich przypadkach lepiej wybrać inny rodzaj termometru, ponieważ dokonanie pomiaru smoczkiem może okazać się trudne lub wręcz niemożliwe. Należy pamiętać, że nie powinno się mierzyć temperatury ciała dziecka podczas płaczu, gdyż wynik będzie wówczas niewiarygodny.
Termometr szklany bezrtęciowy
Dawniej do mierzenia temperatury ciała używaną wyłącznie szklanych termometrów rtęciowych. Jednak z pojawieniem się alternatywnych metod wycofano ze sprzedaży urządzenia tego rodzaju ze względu na niebezpieczeństwo ich użytkowania. Rtęć jest substancją wysoce toksyczną, a umieszczona w łatwym do potłuczenia, cienkim szkle, często wydostawała się za zewnątrz i stwarzała ogromne ryzyko zatrucia.
Dziś można kupić w aptece szklany termometr bezrtęciowy, gdzie toksyczną rtęć zastąpiono bezpiecznym stopem indu galu i cyny, zwanym galinstanem. Na termometrze znajduje się skala stopni Celsjusza oraz słupek rozszerzającej się w miarę wzrostu temperatury substancji, które umożliwiają precyzyjny pomiar i dokładne odczytanie jego wyniku.
Szklany termometr posiada tę zaletę, że dokonuje bardzo dokładnych pomiarów, niezależnych od zmian temperatury otoczenia, zanieczyszczeń czujnika czy stopnia naładowania baterii, jak w przypadku termometrów bezdotykowych. W związku z tym niektórzy pacjenci wciąż mają do nich największe zaufanie.
Jednak termometr bezrtęciowy szklany wciąż może nie być w pełni bezpieczny, gdy stosowany jest u dzieci, szczególnie tych najmłodszych. U niemowląt, które mają jeszcze niedostateczną koordynację ruchową, może dojść do jego potłuczenia i skaleczeń odłamkami szkła. W związku z pewną niedoskonałością pomiarów termometrem bezdotykowym, zaleca się w razie wątpliwości, weryfikację temperatury dziecka termometrem szklanym.
Konsultacja merytoryczna: lekarz pediatra Joanna Kosielska
- A. Szczypowska, A. Taczanowska, K. Piechowiak, Gorączka, Klinika Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego https://pediatria2.wum.edu.pl/sites/pediatria2.wum.edu.pl/files/goraczka_kwiecien2020.pdf [27.06.2021]
- B. Nieradko-Iwanicka, Układ termoregulacji człowieka i wpływ czynników atmosferycznych na odczucia ciepła człowieka, Katedra i Zakład Higieny Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
