Artykuł | Gorączka
Ibuprofen dla dzieci – po jakim czasie działa i kiedy stosować?
Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Dla dzieci ból bywa szczególnie uciążliwy. Maluch nie zawsze potrafi uświadomić sobie, co mu dolega, nie potrafi zakomunikować i nazwać swojego stanu, a często też zlokalizować źródła bólu. Jedną z substancji, która przynosi ulgę, jest ibuprofen, ale trzeba wiedzieć, jak go stosować.
Czym jest ibuprofen?
Ibuprofen jest jedną z najpowszechniej stosowanych substancji przeciwbólowych, zarówno u pacjentów dorosłych, jak i dzieci. Należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) i jako taki hamuje syntezę prostaglandyn, czyli hormonów działających miejscowo, wskutek pobudzenia nerwowego i odpowiedzialnych m. in. za powstawanie reakcji bólowej, obrzęków i gorączki, w odpowiedzi na uszkodzenie tkanek.
Ibuprofen jest składnikiem wielu leków przeciwbólowych, również dla dzieci, dostępnych bez recepty. Leki te mają różną formę i dedykowane są pacjentom w różnym wieku. Niektóre przeznaczone są dla niemowląt, inne – dla dzieci starszych, w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Ważne, by przed zastosowaniem leku skonsultować się z lekarzem lub dokładnie zapoznać z zaleceniami producenta i właściwie dobrać konkretny preparat.
Ibuprofen dostępny jest w formie:
- czopków dla dzieci najmłodszych, również dla niemowląt. Zwykle są one przeznaczone dla dzieci w danym wieku lub tych, które osiągnęły daną wagę, np. od 6 kg lub 3 miesiąca życia. Są też czopki dla dzieci starszych, np. powyżej 6 roku życia. Z reguły informacja o tym, dla jakich pacjentów przeznaczony jest lek, widnieje na samym opakowaniu. Czopki stanowią bardzo bezpieczną formę podawania leków najmłodszym pacjentom – nie niosą ryzyka wyplucia czy zachłyśnięcia, które pojawia się podczas podawania leków drogą doustną. Mogą nie sprawdzić się podczas biegunki lub dolegliwości zlokalizowanych w okolicach odbytu – obrzęków, podrażnień itd.
- syropów dla dzieci o owocowych smakach. Syropy dla dzieci, zawierające ibuprofen zwykle są słodkie i atrakcyjnie smakują, dlatego ich podawanie nie nastręcza trudności, jednak stosując u dzieci jakiekolwiek leki podawane drogą doustną, należy mieć pewność, że nie będą miały one problemu z ich przełknięciem. W przeciwnym razie podanie może nieść groźne ryzyko zachłyśnięcia lekiem.
- tabletek – kiedy dziecko jest już na tyle duże, że bez problemu połyka tabletki, można podawać mu ibuprofen w tej właśnie formie. Istnieją preparaty w tabletkach dla dzieci, zawierające substancję czynną w odpowiednim dla nich stężeniu. Większość leków z ibuprofenem przeznaczona dla dorosłych może być podawana dzieciom powyżej 12 roku życia, jednak zawsze należy upewnić się, czytając ulotkę lub konsultując z lekarzem.
Jak działa ibuprofen dla dzieci?
Ibuprofen trafia w źródło bólu, nie działając w sposób ogólny na ośrodkowy układ nerwowy, jak niektóre nieopioidowe leki przeciwbólowe. Kiedy w organizmie obecny jest proces chorobotwórczy, niektóre jego tkanki ulegają uszkodzeniu. W miejscach tych produkowane są naturalne substancje chemiczne odpowiedzialne za wywoływane objawów stanu zapalnego. Objawami tymi są:
- dolegliwości bólowe,
- obrzęk,
- podwyższona temperatura ciała.
Działanie iIbuprofenu polega na zwalczaniu wszystkich wymienionych objawy. Wykazuje on więc właściwości:
- przeciwbólowe,
- przeciwgorączkowe,
- przeciwzapalne.
Ibuprofen hamuje syntezę prostaglandyn i wstrzymuje ich przekaźnictwo, a tym samym niweluje ból, obrzęk i gorączkę, poprawiają też ogólne samopoczucie, co ma duże znaczenie dla procesu rekonwalescencji. Organizm osłabiony bólem lub wysoką gorączką gorzej radzi sobie ze zwalczaniem stanów zapalnych i infekcji.
Kiedy stosować ibuprofen u dzieci?
W jakich sytuacjach zaleca się stosowanie ibuprofenu u dziecka?
- Przy wysokiej gorączce (39-41,0 stopni Celsjusza). Gorączka często towarzyszy infekcjom i stanom zapalnym u dzieci. Temperatura ciała wzrasta przy zakażeniach układu oddechowego, gardła, przewodu pokarmowego, układu moczowego itd. Mówi się, że gorączką jest naturalną odpowiedzią obronną organizmu i nie zawsze należy ją zbijać. Jeśli jednak jest wysoka i utrzymuje się dłuższy czas, wycieńcza organizm, zmniejszając jego zdolność do walki. Wówczas wskazane jest podanie leków przeciwgorączkowych dla dzieci, np. ibuprofenu.
- Na ból brzucha. Tutaj wskazania zależą w dużym stopniu od przyczyny dolegliwości bólowych. Niekiedy doustne podanie środków tego rodzaju nie jest wskazane. W większości przypadków jednak (np. przy grypie żołądkowej, zatruciu pokarmowym) niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą złagodzić przykre dolegliwości.
- Na ząbkowanie. Wyrzynanie się zębów jest częstą przyczyną bólu u dziecka w okresie niemowlęcym. Niekiedy towarzyszy mu nawet stan podgorączkowy i obrzęk dziąseł. Ibuprofen niweluje wszystkie objawy bolesnego ząbkowania, poprawiając ogólne samopoczucie.
- Na przeziębienie. Niesteroidowe leki przeciwzapalne zalecane bywają przy przeziębieniu głównie ze względu na ich działanie przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, nie pomagają jednak na kaszel czy katar, dlatego ich przyjmowanie traktuje się jako terapię uzupełniającą i objawową.
- Przy urazach mechanicznych. Ibuprofen, trafiając w źródło bólu, niweluje również dolegliwości powstałe na skutek urazów – zwichnięć, złamań, stłuczeń.
Dawkowanie ibuprofenu u dzieci
Należy pamiętać, że stosowanie jakichkolwiek leków u dzieci wymaga szczególnej ostrożności polegającej przede wszystkim na odpowiednim dawkowaniu. Jaka jest dawka ibuprofenu dla dzieci na kg masy ciała? Zalecana dawka ibuprofenu wynosi 7-10 mg na kilogram masy ciała, podawana drogą doustną lub doodbytniczo. Należy pamiętać o nieprzekraczaniu dawki dobowej ibuprofenu, czyli 30 mg/kg masy ciała do 35kg. U dzieci o masie powyżej 40 kg, podobnie jak u dorosłych, nie należy przekraczać dawki 1200mg/dobę. Wg tego przelicznika można indywidualnie dobrać dawkę dla pacjenta w każdym wieku.
Od kiedy można stosować Ibuprofen dla niemowląt? Czopki i syropy zawierające najmniejsze dawki leku podawać można już od 3 miesiąca życia, o ile dziecko osiągnęło masę 6 kg. Do syropów z ibuprofenem dołączana jest zwykle specjalna strzykawka ułatwiająca dawkowanie oraz wygodne i bezpieczne podanie płynu nawet niemowlętom. Dzieci starsze mogą pić syrop również łyżeczką lub z kieliszka zaopatrzonego w miarkę. Czopki z ibuprofenem podaje się dziecku w całości, ponieważ mają one kształt ułatwiający aplikację. Dzielenie czopka grozi powstaniem ostrych krawędzi i podrażnieniem błony śluzowej odbytu. Ważne jest, by kupując czopki, wybrać te przeznaczone dla odpowiedniej grupy wiekowej. Czopki dla dzieci starszych zawierają ibuprofen w większym stężeniu niż te dla niemowląt od 3 miesiąca życia.
Po jakim czasie działa ibuprofen?
Przy nasilonych dolegliwościach bólowych lub wysokiej gorączce duże znaczenie ma czas działania leku. Po jakim czasie działa ibuprofen dla dzieci i na jak długo przynosi ulgę? Ibuprofen zaczyna działać już po około 15 minutach od podania i wykazuje działanie przeciwgorączkowe nawet do 8 godzin. Maksymalne stężenie ibuprofenu w surowicy występuje w ciągu 1 do 2 godzin od podania na czczo i po 1,5-3 godzin w przypadku zażycia z pokarmem. Płynna postać leku charakteryzuje się udowodnionym szybszym działaniem przeciwgorączkowym w porównaniu z kapsułkami czy tabletkami.
Co ile godzin można go podawać? Należy zachować minimum 6 godziny przerwy między kolejnymi dawkami. Jeśli ilość przyjmowanej substancji jest niewystarczająca, pomiędzy dawkami można przyjmować inny nieopioidowy lek przeciwbólowy, najlepiej paracetamol. W sytuacji takiej należy jednak najpierw skonsultować się z lekarzem.
Ibuprofenu nie należy łączyć z innymi NLPZ ani kwasem acetylosalicylowym, chyba że lekarz zdecyduje inaczej. Jak długo można podawać ibuprofen dziecku?
Gdy dziecko ma mniej niż 5 miesięcy, konsultacja lekarska przed podaniem jest konieczna. Natomiast u dzieci powyżej 6 miesięcy, jeśli objawy utrzymują się lub powracają przez czas dłuższy niż 24 godziny należy udać się do specjalisty po 3 dniach, oczywiście o ile nie towarzyszą inne niepokojące objawy, jak: wymioty, duszność, drgawki, niechęć do picia, apatia, zmiany skórne nieblednące pod wpływem ucisku – wtedy niezwłocznie zgłoś się do lekarza ze swoim dzieckiem, niezależnie od jego wieku.
Dłuższe podawanie leku bez konsultacji ze specjalistą jest niewskazane. Warto także pamiętać, że u dzieci poniżej 6 miesiąca życia w ogóle nie powinno się podawać leku bez konsultacji z pediatrą.
Bibliografia:
- Chpl: Ibuprofen
- M. Karaźniewicz, Czterdzieści lat doświadczeń stosowania ibuprofenu w lecznictwie, w: Nowiny Lekarskie 2007, 76, 2, 195-197 https://jms.ump.edu.pl/uploads/2007/2/195_2_76_2007.pdf [01.10.2022]
- J. Woroń, J. Wordliczek, J. Dobrogowski, Porównanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), w: Medycyna po Dyplomie 2011(20); 6(183): 55-63 https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/010/926/original/Strony_od_MpD_2011_06-8.pdf?1468413173 [01.10.2022]
Konsultacja merytoryczna: lekarz pediatra Marta Kowalska
